Blog

door Bertus Buizer (Buizer Advies)   –   26 februari 2016   –

Heeft u de uitzending van Zembla van 24 februari 2016 gezien? Vindt u het goed dat Zembla Internationaal onderzoek doet naar de schadelijke gevolgen van het gebruik van glyfosaat, een chemische stof tegen onkruid? Ik vind het een goede zaak en ik heb de uitzending gezien. Want er is wel het een en ander aan de hand. En in de komende maanden bepaalt Brussel of de toelating van glyfosaat voor Europa met 15 jaar wordt verlengd.

In de uitzending wordt verteld dat er onder wetenschappers ophef is ontstaan over het veel gebruikte glyfosaat. Ook in Nederland wordt het veel gebruikt, onder meer onder de naam Roundup van producent Monsanto, die tot 2000 het patent had op het middel. Volgens de Europese instanties BFR (Bundesinsitut für Risikobewertung) en EFSA (European Food Safety Agency) is het gebruik van het middel volkomen veilig. Maar in 2015 kwam de Wereldgezondheidsorganisatie WHO met een alarmerend rapport, met als conclusie: glyfosaat is waarschijnlijk kankerverwekkend.

Behalve de zorgen over het gebruik van glyfosaat voor gezondheid van mens en dier zijn er ook zorgen over wat het in de grond doet. Onderzoekers hebben in diverse volggewassen op percelen waar meerdere jaren glyfosaat was toegepast beperking van de wortelgroei geconstateerd.

En er zijn zorgen over de belangenverstrengeling van het Duitse onderzoeksinstituut BFR en van de voorzitter van het Deutsche Bauernverband (meer dan 300.000 boeren!). Hij zou ook voorzitter zijn van de lobby vereniging ‘Forum Moderne Landwirtshaft’, die volgens Zembla gelieerd is aan de producenten van glyfosaat!. Daarnaast is van EFSA al bekend, dat een aantal van haar (onbezoldigde) onderzoekers niet onafhankelijk is. Volgens de Duitse landbouwvoorman is het gebruik van glyfosaat veilig voor de bodemvruchtbaarheid en wordt het in Duitsland slechts op beperkte schaal en in kleine hoeveelheden gebruikt. In mijn vorige blog (21 februari 2016) heb ik in een wat ander verband de Nederlandse melkveehouders opgeroepen niet voetstoots aan te nemen wat hun landbouwvoormannen zeggen. Dat zou in dit verband misschien ook niet verkeerd zijn.

De vraag is wat mij betreft niet of boeren niet allerlei gemakken gegund zijn in hun bedrijfsvoering. Nee, het gaat er om tegen welke prijs die geoorloofd zijn. Glyfosaat is vooral door de inzet van ggo-gewassen* wereldwijd het meest gebruikte chemische onkruidbestrijdingsmiddel, en dat jaar ín jaar úit! In Europa (ook Nederland) wordt het in de melkveehouderij en in de akkerbouw veel volvelds toegepast. Op grasland doen melkveehouders dat wel als zij hun grasland willen herinzaaien. Dan spuiten zij eerst alle gras en onkruid dood. Vanuit de auto en trein is dat een paar weken later te zien aan de fel gele weilanden zonder groen. In de akkerbouw wordt glyfosaat vaak gebruikt om het land voor de inzaai van gewassen onkruidvrij te maken. In veel landen wordt het bij granen zelfs ook wel op het gewas gespoten, kort voor de oogst (pre-harvest), om zo een gelijkmatige oogstbaarheid (minder groene delen en daardoor minder verschillen in vochtpercentage) te krijgen. Is het dan niet verwonderlijk dat residuen van glyfosaat in brood(!), moedermelk(!!) en bier kunnen worden aangetroffen? En is het dan niet heel belangrijk, dat elke aanleiding voor twijfel aan de veiligheid en betrouwbaarheid van het middel serieus en geheel onafhankelijk – en transparant! – wordt onderzocht? Zijn we dat niet aan onze kinderen en volgende generaties verplicht?

Het lijkt misschien gek, maar hierin liggen voor de agrarische sector behalve uitdagingen ook kansen. Hierover schrijf ik in mijn recente opinie artikel dat onlangs in enkele media verscheen, waaronder Boerderij (29 januari 2016) en op de website ‘Wij maken Nederland’ (10 februari 2016).

De zorgen bij de Kanker Onderzoekers bij onder andere de WHO over de schadelijkheid van glyfosaat voor de gezondheid betreffen ook de combinatie met de hulpstoffen zoals in het onkruidbestrijdingsmiddel Roundup, waarvan de producent de samenstelling overigens geheim houdt. Het IARC (International Agency for Research on Cancer / WHO) zegt voldoende bewijs te hebben dat glyfosaat kanker kan verwekken bij dieren, en beperkt bewijs dat dit ook bij mensen het geval is.

De Franse minister voor ecologie, Ségolène Royal, heeft zich eerder deze maand de waarschuwingen in 2015 aangetrokken van het CIRC (Centre international de recherche contre le cancer) voor het gebruik van middelen die glyfosaat bevatten. Royal heeft het ANSES (Agence de sécurité sanitaire) gevraagd de toelatingen daarvan in te trekken. Dat meldt de vooraanstaande krant Le Monde op 14 februari 2016. Het ANSES had zelf ook al gewaarschuwd voor specifieke risico’s van het gebruik in de publieke sector en in de landbouw, schrijft Le Monde. De zelfbewuste en respectabele stap van de Franse minister van ecologie kan ons als exporteur van landbouwproducten aan het denken zetten.

Lees ook:
– Advies CTGB misleidt Ministerie van Economische Zaken in glyfosaat kwestie
– Het CTGB zou de toelating van groene middelen eenvoudiger en goedkoper moeten maken
– Bierban voor de slak: tuinbouw in de gordijnen
– Gewasbeschermingsmiddelen van natuurlijke oorsprong verdienen haalbare en betaalbare toelatingsprocedure
– Einde van groene bestrijdingsmiddelen – Interview met Bertus Buizer in het VARA-programma Vroege Vogels
– Pleidooi voor behoud van bier, melk en zand als bestrijdingsmiddel
– Bezwaarschrift tegen intrekken RUB-toelatingen

* ggo’s zijn genetisch gemodificeerde organismen; in het Engels worden ze wel aangeduid met ‘GMOs‘

Foto credits: World Unity