Advies CTGB misleidt ministerie in glyfosaat kwestie

Bertus Buizer* – 15 september 2017 – update 20 oktober 2017 –

De ophef over fipronil in eieren kost misschien tientallen pluimveehouders de kop. Maar de ophef over glyfosaat treft boeren niet, terwijl het middel in allerlei voedingsmiddelen zit. Toch wil minister Henk Kamp instemmen met het verlengen van de toelating van glyfosaat.

Kort nadat onlangs ophef ontstond over het feit dat het verboden gif fipronil in eieren voor kwam, werd de NVWA door maatschappij en politiek flink op de korrel genomen en werden vanwege dit fipronil-schandaal maar liefst 2,5 miljoen kippen geruimd ten behoeve van de voedselveiligheid.

Naar verluidt is er nog niemand ziek geworden van fipronil in eieren. Maar de ophef kost tientallen pluimveehouders waarschijnlijk de kop.

De ophef die er al jaren is over glyfosaat kostte tot nu toe geen enkele boer de kop. Fipronil hoort natuurlijk niet in eieren en kippenvlees te zitten. Maar ook glyfosaat hoort niet in voedingsmiddelen thuis. Toch zit het al jaren in urine van melkkoeien, in de bodem, in moedermelk en andere babyvoeding, in brood, honing en bier. Ook in hoeveelheden die de Europese norm overschrijden.

Op 11 september 2017 schrijft Minister Henk Kamp (VVD) in een kamerbrief aan de Tweede Kamer, dat hij in (lees: aan) de lijn van het advies van het CTGB (College voor toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden) voornemens is in te stemmen met het voorstel van de EC om de goedkeuring van glyfosaat met een periode van 10 jaar te verlengen.

Dat is nog zuinig van minister Kamp, want het CTGB wil ook wel tot 15 jaar gaan. De reden die het CTGB noemt en die door de minister in zijn kamerbrief prominent wordt aangehaald is: “veilig gebruik van glyfosaat is mogelijk”.

Dat is natuurlijk heel misleidend. Want het lijkt nu of glyfosaat niet schadelijk is voor de gezondheid omdat het ‘gebruik’ oftewel de ‘toepassing’ best veilig kan (vochtwerende handschoenen en overall, lekdichte laarzen, spuitvrije zone, etc.). Het CTGB kan beter weten, maar loopt kennelijk liever achter de feiten aan. Het CTGB heeft op 15 augustus 2017 dan ook gewoon weer hetzelfde advies bij de minister neergelegd dat zij anderhalf jaar geleden (februari 2016) ook al aan EZ heeft uitgebracht voor hetzelfde doel. Nu heet het een update van dat oude advies. Ja, want het CTGB vermeldt er nu bijvoorbeeld ook bij dat er geen gebruik is gemaakt van de informatie die beschikbaar is in de ‘Monsanto papers‘.

Oei ! Die documenten hebben aan het licht gebracht dat Monsanto in het geheim Europese wetenschappers heeft beïnvloed die betrokken zijn bij de beoordeling van glyfosaat. Monsanto wilde daarmee bereiken dat glyfosaat niet-kankerverwekkend werd verklaard. In augustus 2017 werd door TestBiotech, een onafhankelijk wetenschappelijk instituut in Duitsland, zelfs wereldkundig gemaakt dat er sterke vermoedens bestaan dat Monsanto betalingen heeft verricht aan een toonaangevende deskundige bij EFSA, de Europese autoriteit voor voedselveiligheid. EFSA is een van de instanties waarvan het CTGB de beoordelingsresultaten ten aanzien van gewasbeschermingsmiddelen en biociden volgt bij haar advies aan de minister. EFSA ontkent, maar toont nu wel enige interesse voor nader onderzoek.

Eind september 2017 krijgt Monsanto te horen dat het bedrijf de toegang tot het Europees parlement is ontzegd, omdat het bedrijf niet wil verschijnen bij de hoorzitting op 11 oktober 2017 van milieu- en landbouwcommissies.

Alsof het de gewoonste zaak van de wereld is, laat het CTGB die nieuwe waarnemingen, inzichten en sterke vermoedens van beïnvloeding door Monsanto die in 2017 wereldkundig zijn gemaakt geheel buiten beschouwing. Het adviseert ook geen enkele vorm van diepgaand onafhankelijk onderzoek naar de waarnemingen en vermoedens van deze frauduleuze praktijken.

Nee, het zou volgens mij beter zijn als minister Kamp het voorbeeld van Frankrijk volgt dat vanwege de onzekerheid over de toekomst van veelgebruikte producten zoals Monsanto’s Roundup in de Europese Unie tegen verlenging stemt.

Er is inmiddels ook wetenschappelijk aangetoond, dat door glyfosaat kanker en tumoren kunnen ontstaan bij muizen en ratten. En in Roundup zitten bovendien hulpstoffen die vele malen giftiger zijn dan de werkzame stof glyfosaat, zo blijkt uit een Frans wetenschappelijk onderzoek.

Sinds juni 2014 staat glyfosaat op de PAN International List of Highly Hazardous Pesticides (HHPs).

In een studie gepubliceerd in ScienceDirect in oktober 2017 worden glyfosaat en AMPA, het afbraakproduct (metaboliet) daarvan in Roundup, in het agro-ecosysteem van de Mesopotamische Pampas (Argentinië) als pseudo-persistente vervuilende stoffen aangemerkt.

Op 15 oktober 2017 verscheen in het tijdschrift Science of The Total Environment een wetenschappelijke studie van een internationale groep wetenschappers onder leiding van Prof. dr. Violette Geissen, Wageningen Universiteit. Uit deze studie blijkt dat in ongeveer 45 procent van de Europese landbouwgronden glyfosaat en AMPA (het meest stabiele afbraakproduct van glyfosaat) zijn aangetroffen. De conclusie in deze studie is, (citaat:) “dat de Europese Unie zo spoedig mogelijk ook normen moet opstellen voor glyfosaat en AMPA in de bodem. Er zijn behoorlijke potentieel negatieve effecten op de bodem-biodiversiteit, het waterleven en de mens na blootstelling aan deze stoffen. Zeker gezien de grote mate waarin wij resten van glyfosaat in bodems overal in Europa hebben aangetroffen, is het niet verstandig de toelating van glyfosaat te verlengen.”

Als EFSA, ECHA en CTGB aan de uitkomsten van die wetenschappelijke studies twijfelen, laat ze dan dezelfde onderzoeken op exact dezelfde wijze maar dan door andere onafhankelijke wetenschappers herhalen. Hangende dergelijk nader onderzoek zou er een EU-moratorium moeten komen op het gebruik van Roundup.

Melkveehouders doen er goed aan om zich los te maken van de afhankelijkheid van Roundup. Dat kan helpen voor een goede kwaliteit kruidenrijk blijvend grasland en van de bodem.

Akkerbouwers kunnen met een goede rassenkeuze, een goed zaaibed en het juiste zaaitijdstip ongelijke rijping in graangewassen tegengaan in plaats van met pre-harvest bespuitingen met Roundup.

Groenbemesters zijn goede bodembedekkers en maken daardoor toepassing van Roundup eveneens overbodig.

Veel boeren in Nederland zijn al ver gevorderd met de verduurzaming van hun bedrijf. Het CTGB zou daarbij pro-actief moeten zijn, bijvoorbeeld door de toelating van groene middelen eenvoudiger en goedkoper te maken.

Nu de NVWA vanwege de fipronil kwestie flink op de korrel is genomen door maatschappij en politiek, mag het CTGB in de glyfosaat kwestie niet de dans ontspringen. Dit college moet eens flink op de schop.

Dit opinie artikel verscheen op 15 september 2017 iets ingekort ook in vakblad Boerderij Vandaag en online op Boerderij.nl. Op 18 september 2017 verscheen het online op ‘Wij Maken Nederland!‘ en op 27 september 2017 onder de titel ‘EU zou Roundup voorlopig moeten verbieden‘ in Friesch Dagblad.

*Bertus Buizer is eigenaar van Buizer Advies, een adviesbureau voor duurzame landbouw

Foto credits: Amazone